Mađarski premijer Viktor Orban je na mitingu u Budimpešti povodom proslave Dana državnosti Mađarske najavio da će se obračunati sa političarima i novinarima koji se finansiraju iz inostranstva. Ova izjava dolazi u kontekstu Orbanovih ranijih stavova o nevladinim organizacijama i medijima koje finansiraju strane institucije, posebno iz Sjedinjenih Američkih Država i Evropske unije.
Tokom svog obraćanja, Orban je istakao potrebu da se eliminiše, kako je rekao, “armija iz senke” koja se sastoji od nevladinih organizacija, novinara, sudija i političara koji rade protiv interesa Mađarske. On se osvrnuo na svoje prethodne planove za suzbijanje uticaja stranih donatora, posebno onih povezanih sa američkom Agencijom za međunarodni razvoj (USAID) i milijarderom Džordžom Sorošem. Ove nevladine organizacije, prema njegovim rečima, deluju sa ciljem da destabilizuju i podriju mađarsku suverenost.
Orban je rekao da će nakon proslave uslediti “veliko uskršnje čišćenje”, naglašavajući da su “bube preživele zimu”. Ovaj izraz simbolizuje njegovu nameru da se obračuna sa svim onima koji, prema njegovim rečima, delaju protiv sopstvene zemlje zbog novca iz inostranstva. Ove izjave su izazvale reakcije u domaćoj i međunarodnoj javnosti, a analitičari smatraju da Orbanov retorika ima za cilj da skrene pažnju sa unutrašnjih problema i konsoliduje podršku desničarskoj bazi.
Osim toga, Orban je kritikovao Brisel zbog nastavka vojne pomoći Ukrajini, što je dodatno zaoštrilo odnose Mađarske sa Evropskom unijom. Uoči samita EU, koji je zakazan za sledeću nedelju, Orban je rekao da su “vladari Evrope” odlučili da Ukrajina mora da nastavi rat po svaku cenu, uz obećanje brzog članstva u EU, koristeći sredstva drugih zemalja, uključujući i Mađarsku. On je istakao da je jedini odgovor na ovu situaciju “Unija, ali bez Ukrajine”.
Ove izjave su deo šire strategije mađarske vlade koja se protivi prekomernom uticaju stranih faktora u unutrašnjim poslovima zemlje. Orban je često koristio nacionalističku retoriku da bi opravdao svoje poteze, a njegovi kritičari tvrde da ovakvi potezi vode ka daljoj polarizaciji društva i smanjenju slobode medija.
U proteklim godinama, Mađarska je bila pod povećanim nadzorom međunarodnih organizacija koje su upozoravale na eroziju demokratije i ljudskih prava. Kritičari tvrde da Orbanov režim koristi vanredne situacije i strah od spoljnih pretnji kako bi ojačao svoj autoritarni grip na vlast. U tom smislu, najava obračuna sa novinarima i nevladinim organizacijama može se posmatrati kao nastavak trenda represije prema slobodi govora.
Dodatno, Orbanov stav prema Ukrajini i vojnoj pomoći takođe može imati značajne posledice po odnose Mađarske sa susednim zemljama i unutar same EU. Mnogi analitičari ukazuju na to da bi ovakva politika mogla dovesti do izolacije Mađarske u okviru evropskog bloka, s obzirom na to da većina članica EU podržava Ukrajinu u njenoj borbi protiv ruske agresije.
Sve u svemu, Orbanove izjave na proslavi Dana državnosti su jasna indikacija njegovih političkih prioriteta i strategije koja se oslanja na nacionalizam i suverenizam. U svetlu trenutne geopolitičke situacije, posebno rata u Ukrajini, ovakva retorika može imati dalekosežne posledice ne samo za Mađarsku, već i za ceo region Srednje i Istočne Evrope.
