Bivši predsjednik SAD-a, Jimmy Carter, preminuo je u 100. godini života, gotovo dvije godine nakon što je najavio da će svoje posljednje dane provesti na palijativnoj njezi.
Ostaće upamćena jedna stvar koja je vezivala Cartera za Jugoslaviju…
Sve svjetske agencije prenijele su 4. maja 1980. kao hitnu vijest o Titovoj smrti, a u Alžiru je prekinuto zasjedanje centralnog komiteta koje je minutom ćutanja odao počast jugoslovenskom predsjedniku, zabilježeno je u knjizi Titova poslednja bitka.
U Jugoslaviji je proglašena sedmodnevna žalost povodom smrti Josipa Broza Tita.
U ambasadi SFRJ u Washingtonu zazvonio je telefon. Slušalicu je podigao jugoslavenski ambasador Budimir Lončar – s druge strane bio je američki predsjednik Jimmy Carter.
– Nazvao je da mi izrazi sućut u ime Vlade i naroda i rekao da razmišlja o dolasku na sahranu, ali da ima određene probleme unutrašnje politike – prisjetio se Lončar 2020. godine za BBC na srpskom.
Carter se u avion za Beograd ukrcao tek nešto više od mjesec dana nakon Titove smrti. Na taj način izbjegao je susret s generalnim sekretarom Komunističke partije Sovjetskog saveza Leonidom Brežnjevim i drugim političkim protivnicima iz sveta, još uvijek podijeljenog Hladnim ratom, koji su se okupili u Beogradu tog 8. maja.
Hladni rat, period napetosti između Sjedinjenih Država, Zapadnog bloka, i Sovjetskog saveza, Istočnog bloka, nastao posle Drugog svetskog rata, stvorio je bipolarni svet, rekao je 2020. godine za BBC na srpskom Jeffrey Svejn, profesor emeritus Univerziteta Glazgov.
– Carter je vjerojatno podlegao pritisku republikanaca. To je možda bio znak da će bipolarni svet, u kojem se Tito tako uspješno snalazio, početi da se mijenja – dodao je.
Carter je ostao aktivan i nakon što je napustio Bijelu kuću, posvećujući se humanitarnom radu kroz svoju fondaciju.
Učestvovao je u naporima da se vojni lideri na Haitiju uvjere da prekinu vlast 1994. godine, kao i u posredovanju u prekidu vatre u Bosni, što je doprinijelo mirovnim naporima.
Njegov rad na promociji ljudskih prava donio mu je međunarodno priznanje, a 2002. godine dobio je Nobelovu nagradu za mir.
Osnovao je The Elders sa Nelsonom Mandelom, grupom globalnih lidera koji se posvećuju mirovnim i ljudskim pravima.
