Vašington – Odsjek za kontrolu stranih imovina (OFAC) američkog Sekretarijata za finansije u srijedu je sankcionisao troje zvaničnika bosanskohercegovačkog entiteta Republika Srpska (RS), navodeći kao razlog podrivanje mira i stabilnosti u BiH. Branislav Okuka, Srebrenka Golić i Jelena Pajić Baštinac su među sankcioniranim zvaničnicima.
Sekretarijat je naveo da su ovi zvaničnici organizovali obilježavanje ‘Dana Republike Srpske’ 9. januara 2024. godine, što je proglašeno neustavnim činom u BiH. Sankcije su im izrečene zbog podrške naporima Milorada Dodika u podrivanju Dejtonskog mirovnog sporazuma i autoriteta Ustavnog suda BiH.
Brajan Nelson, podsekretar za terorizam i obavještajne finansije, izjavio je da SAD duboko brinu zbog pokušaja podrivanja Dejtonskog sporazuma i Ustava BiH, te da će nastaviti držati odgovornima one koji žele posijati podjele u zemlji. Branislav Okuka je bio dio grupa uticajnih savjetnika Milorada Dodika koji su podržavali nezavisnost RS i planirali prenos nadležnosti sa institucija BiH na institucije RS.
Jelena Pajić Baštinac je, kao generalna sekretarka Predsjednika RS, zajedno sa Okukom organizovala proslavu Dana RS i ignorisala upozorenja Visokog predstavnika da takva aktivnost predstavlja rizik za Dejtonski sporazum. Srebrenka Golić, kao predsjedavajuća Narodne skupštine RS, bila je umiješana u organizaciju proslave Dana RS i aktivno je učestvovala u tom događaju.
SAD su izrazile osudu naporima za podrivanje regionalnog mira na Zapadnom Balkanu i istaknule da će nastaviti nametati posledice onima koji se protive vlastima zemlje. Sankcionisanim zvaničnicima je zabranjen ulazak u SAD, a njihova imovina i finansijski interesi su blokirani.
Sankcije su izrečene na osnovu izvršne naredbe EO 14033, kojom je predsjednik SAD proširio ovlašćenja za sankcionisanje na Zapadnom Balkanu. Dodik je bio prvi zvaničnik iz BiH koji je sankcionisan na osnovu te izvršne naredbe, a razlozi su bili podrivanje državnih institucija i koruptivne aktivnosti.
Sekretarijat za finansije prvi put je sankcionisao Dodika još 2017. godine zbog opstrukcije Dejtonskog mirovnog sporazuma. U oktobru 2023. godine sankcionisana su Dodikova djeca, a u julu te godine i drugi visoki zvaničnici RS, poput članice Predsjedništva BiH Željke Cvijanović i predsjednika Vlade RS Radovana Viškovića.
