Vampir Sava Savanović: Legenda Balkana
Narodna verovanja i legende često oživljavaju mitove i priče o natprirodnim bićima koja su vekovima intrigirala ljude. Jedan od najpoznatijih likova iz srpske mitologije je vampir Sava Savanović.
Vampiri su neizostavan deo balkanskog folklora, a priče o njima prisutne su u mnogim kulturama širom sveta. U srpskoj tradiciji, vampir nije samo strašan stvor iz noćnih mora, već i simbol kolektivnih strahova i sujeverja.
Među mnogim pričama o vampirima, legenda o Savi Savanoviću zauzima posebno mesto. Sava Savanović je najpoznatiji srpski vampir, čija priča datira iz 18. veka i vezuje se za mlin u selu Zarožje, nedaleko od Bajine Bašte.
Prema legendi, Sava Savanović je živeo u mlinu na reci Rogačici, gde je noću napadao i pio krv od seljana koji su dolazili da melju žito. Mlin, poznat kao Savin mlin, postao je sinonim za strah i neizvesnost. Seljani su verovali da je Sava postao vampir nakon smrti i da se povampirio zbog nedostatka mirnog počinka ili zbog nezadovoljenih zemaljskih potreba.
Vampir Sava Savanović, kao i drugi vampiri iz srpske tradicije, imao je sposobnost da se transformiše u različite oblike, poput životinja (naročito vukova i slepih miševa) i magle. Takođe se verovalo da je izuzetno snažan i neuništiv, osim ako nije bio pogođen specifičnim metodama za uništavanje vampira, kao što su drveni kolac kroz srce, sečenje glave i paljenje tela.
Seljani su koristili razne načine kako bi se zaštitili od vampira. Beli luk, sveta voda, ikone i krstovi bili su uobičajeni načini odbrane. Takođe, verovalo se da vampiri ne mogu preći tekuću vodu, što je davalo dodatnu važnost rekama i potocima kao prirodnim barijerama. Priče o Savi Savanoviću dodatno su podsticale lokalna verovanja o vampirima i uticale na običaje i rituale zaštite.
Legenda o Savi Savanoviću je više od puke priče o vampiru, ona je deo kulturnog nasleđa koje oslikava strahove, verovanja i običaje naroda ovog regiona. Iako danas služi više kao turistička atrakcija i inspiracija za književna dela, poput romana „Strah i njegov sluga“ Milovana Glišića, mit o Savi Savanoviću ostaje živa priča koja nastavlja da intrigira i inspiriše mnoge generacije.
