Anestezija je postupak koji se koristi u medicinskim procedurama kako bi se pacijenti omamili ili neosetljivi na bol. Međutim, i pored toga što se ova praksa koristi već dugi niz godina, još uvek nemamo potpuno razumevanje o tome kako anestezija tačno deluje na mozak i njegovo funkcionisanje.
Nova studija objavljena u časopisu The Journal of Neuroscience pruža nove uvide u proces anestezije. Istraživači su otkrili kako anestetici selektivno utišavaju ekscitatorne neurone u mozgu, što objašnjava njihovu ulogu u održavanju dubokog sna tokom operacije.
Naučni saradnik Adam D. Hajns i njegov tim otkrili su da lekovi opšte anestezije ciljaju određene delove mozga koji su odgovorni za održavanje budnosti. Koristeći voćne mušice u svom istraživanju, otkrili su potencijalni mehanizam komunikacije anestetika sa određenim tipovima neurona putem proteina. Ljudski mozak sadrži oko 86 milijardi neurona, što doprinosi efikasnosti opšte anestezije.
Neuroni u mozgu mogu se podeliti u dve kategorije: ekscitatorne neurone, koji nas održavaju budnima, i inhibitorni neuroni, koji regulišu ekscitatorne neurone. Kada zaspimo, inhibicijski neuroni postepeno utišavaju ekscitatorne neurone, što uzrokuje osećaj umora. Opšti anestetici ubrzavaju ovaj proces direktnim utišavanjem ekscitatornih neurona.
Međutim, ključno pitanje ostaje: Zašto spavamo tokom operacije? U normalnim okolnostima, ako neko spava i pokušate da ga operišete, on bi se probudio. Ali opšta anestezija sprečava ovo buđenje. Naučnici veruju da opšti anestetici sprečavaju komunikaciju između neurona, što je neophodno za funkcionisanje mozga i svest o telu.
Hajnsova studija je otkrila da opšti anestetici zaustavljaju komunikaciju između ekscitatornih neurona, ali ne i inhibitornih. Istraživanje je pružilo nova saznanja o tome kako anestetici deluju na molekularnom nivou i zašto pogođeni su samo određeni tipovi neurona.
Da bi neuroni mogli da komuniciraju, proteini u mozgu moraju da olakšaju oslobađanje neurotransmitera, kao što su dopamin i serotonin. Studija je pokazala da opšti anestetici smanjuju sposobnost ovih proteina da oslobađaju neurotransmitere, ali samo u ekscitatornim neuronima.
Koristeći voćne mušice i mikroskopiju visoke rezolucije, tim istraživača je analizirao molekularne efekte anestetika na proteine u mozgu. Razlika između ekscitatornih i inhibitornih neurona leži u različitim tipovima proteina koje eksprimiraju, što može uticati na funkciju anestetika.
Naredni korak u istraživanju će biti utvrđivanje koje razlike u proteinima uzrokuju da opšti anestetici inhibiraju samo ekscitatornu komunikaciju. Studija takođe sugerira da opšti anestetici izazivaju globalnu inhibiciju u mozgu, što dovodi do uspavljivanja i održavanja dubokog sna tokom operacije.
U zaključku, nova studija pruža važne uvide u mehanizme delovanja anestezije na mozak. Iako još uvek nemamo potpuno razumevanje ovog procesa, istraživanja poput ovog mogu pomoći u unapređenju medicinskih procedura i razumevanju kompleksnosti mozga.
