Vještačka inteligencija: Put od nepoznanice do tehnološke revolucije
Vještačka inteligencija, odnosno AI (umjetna inteligencija), postala je sastavni dio savremenog života. Od svakodnevnih uređaja kao što su pametni telefoni do kompleksnih medicinskih dijagnostičkih sistema, AI mijenja način na koji živimo i radimo. Prednosti koje donosi vještačka inteligencija su mnogobrojne, ali isto tako postoje i negativne posljedice, zbog čega je hitno potrebna zakonska regulativa koja će umanjiti rizike i maksimalno iskoristiti potencijal ove tehnologije.
Od samih početaka tehnološke revolucije, AI je imao značajan uticaj na razvoj čovječanstva. Naučnici su razvijali mašine i računarske sisteme koji pokušavaju da simuliraju ljudsku inteligenciju, a danas je vještačka inteligencija nezaobilazna u različitim sektorima života. Profesor dr Zoran Miljković sa Mašinskog fakulteta u Beogradu objašnjava da vještačka inteligencija omogućava mašinama da donose odluke, reagiraju na podražaje iz okruženja i da kolaborativno rade sa ljudima, dok Dragana Šutović Ilić, ispred Centra za 4. industrijsku revoluciju, ističe mogućnost napredne analize velikih količina podataka kroz različite sektore, kao što su autonomni sistemi, vozila, roboti i dronovi.
Najvidljivija primjena AI tehnologije je u medicini, gdje sistemi pomažu ljekarima u uspostavljanju dijagnoza, odabiru terapije i prevenciji rizika. Velika količina podataka kojom raspolažu ovi sistemi omogućava analizu na stotine hiljada mamograma u jednom danu, čime se znatno ubrzava proces dijagnostikovanja bolesti. Osim toga, AI tehnologija omogućava personalizovanu medicinu na osnovu karakteristika pojedinca, razvoj novih lijekova i ubrzana istraživanja na osnovu podataka koje AI može analizirati.
Ipak, stručnjaci upozoravaju da je potrebna hitna zakonska regulativa kako bi se umanjile negativne posljedice ove tehnologije. Vlade širom svijeta sve više prepoznaju važnost regulative vezane za vještačku inteligenciju, te je ova tema postala glavna tema na mnogim konferencijama. Srbija je 2020. godine usvojila petogodišnju Strategiju razvoja vještačke inteligencije, a nedavno je započeta izrada nove strategije koja će obuhvatiti mjere i indikatore potrebne za uspostavu efektivne regulative.
Osim zakonske regulative, izazov pred vladama je i uspostavljanje mreže socijalne zaštite i programa prekvalifikacije radnika kako bi savladali osnove vještačke inteligencije i bili konkurentniji na tržištu rada. Mlađe generacije već se uče o vještačkoj inteligenciji u osnovnoj školi, što ih čini spremnijima za nove tehnološke izazove.
Činjenica je da je vještačka inteligencija postala nezaobilazna u savremenom svijetu. Od medicinskih dijagnostičkih sistema do autonomnih vozila, AI mijenja način na koji živimo i radimo. Pored svih prednosti koje donosi, važno je prepoznati i zakonski regulisati negativne aspekte ove tehnologije kako bi se maksimalno iskoristio njen potencijal. Uvođenje mreže socijalne zaštite i programa prekvalifikacije radnika također su ključni u procesu prilagođavanja na nove tehnološke promjene. S obzirom na brzinu kojom se vještačka inteligencija razvija, hitnost u uvođenju efektivne regulative i prilagodbi na novi način rada postaju nužne kako bi se iskoristili svi potencijali ove tehnologije i smanjile negativne posljedice.
